Եվ արևը մայր մտավ լուսաբացին : Էդուարդ Խաչիկյան

«Եվ արևը մայր մտավ լուսաբացին» վեպում արտացոլվել է 1915 թվականին շապին-գարահիսարցիների հերոսամարտը ինքնության պահպանման համար, և թե ինչպես իթթիաթական վերնախավը ծրագրել, ապա և իրագործել է իր հայաջինջ քաղաքականությունը՝ մի ողջ ազգ կոտորելով ու աշխարհասփյուռ անելով: Վեպի սյուժեն զարգանում է իրական փաստերի ու կերպարների միջոցով: Անկանխատեսելի զարգացումների շնորհիվ հերոսները հայտնվում են այնպիսի իրավիճակներում, երբ մաքառման ջիղը դառնում է գոյատևման երաշխիք, իսկ իմացյալ մահը բացում հավերժության դռները: «Եվ արևը մայր մտավ լուսաբացին» վեպն իր ոճական առանձնահատկությունների շնորհիվ ընթերցվում է մեծ հետաքրքրությամբ՝ մտորումների համար խոհակոսներ բացելով: